Przedmiotem działania Instytutu jest prowadzenie badań naukowych w zakresie nauk technicznych oraz upowszechnianie wyników tych badań.

Do zadań Instytutu należy w szczególności:

1. Prowadzenie prac badawczych w zakresie inżynierii chemicznej i procesowej, w tym: inżynierii reaktorów chemicznych i procesów katalitycznych, transportu ciepła i masy; konstrukcji i eksploatacji aparatury, separacji adsorpcyjnej i membranowej, modelowania i optymalizacji aparatów i procesu związanych z inżynierią środowiska, biotechnologią i inżynierią materiałową;
2. Prowadzenie prac rozwojowych i wdrażanie wyników tych badań do gospodarki;
3. Wpieranie osób rozpoczynających karierę naukową;
4. Kształcenie pracowników naukowych i specjalistów o szczególnych kwalifikacjach w zakresie inżynierii chemicznej i procesowej oraz budowy, konstrukcji i eksploatacji aparatury;
5. Współpraca z uczelniami, instytucjami badawczymi i towarzystwami naukowymi, w szczególności w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych;
6. Współpraca ze środowiskiem społeczno-gospodarczym w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych w celu ich wdrożenia;
7. Rozwijanie międzynarodowej współpracy naukowej przez tworzenie konsorcjów naukowych i prowadzenie projektów badawczych wspólnie z partnerami zagranicznymi;
8. Upowszechnianie wiedzy w zakresie działalności Instytutu;
9. Wykonywanie innych zadań wynikających z obowiązujących przepisów oraz zleconych przez władze Polskiej Akademii Nauk.

Zadania te Instytut realizuje poprzez:

1. Prowadzenie badań naukowych;
2. Publikowanie wyników prac badawczych;
3. Nadawanie stopni naukowych zgodnie z posiadanymi uprawnieniami;
4. Prowadzenie studiów doktoranckich na zasadach określonych w przepisach o szkolnictwie wyższym, wspólnie z innymi instytucjami Akademii, uczelniami a także z innymi jednostkami naukowymi, studiów podyplomowych oraz innej działalności z zakresu kształcenia;
5. Ochronę własnych oryginalnych rozwiązań naukowo-technicznych w kraju i za granicą;
6. Współpracę z krajowymi i zagranicznymi instytucjami naukowymi;
7. Opracowywanie ekspertyz i udzielanie opinii w zakresie problematyki naukowej Instytutu;
8. Organizowanie zebrań naukowych m.in.: konferencji, zjazdów, sympozjów naukowych;
9. Współdziałanie z instytucjami upowszechniania wiedzy w dyscyplinach określonych w zadaniach Instytutu;
10. Organizację obsługi potrzeb bibliotecznych oraz dokumentacyjno- informacyjnych w zakresie swojej działalności naukowej.